Kary umowne

Dodatkowe zastrzeżenia umowne, mocą których strony zobowiązują się w przypadku niewykonania lub nienależytego wykonania umowy do uiszczenia tytułem kary ustalonej w umowie kwoty pieniężnej. W ustroju socjalistycznym instytucja kar umownych straciła swój pierwotny, wyłącznie odszkodowawczy charakter, jaki miała w obrocie kapitalistycznym, przekształcając się w środek zabezpieczenia wykonania umów zawieranych przez jednostki gospodarki uspołecznionej oraz instrument kontroli finansowej tych jednostek w zakresie dysponowania przez nie częścią przydzielonego im jednolitego funduszu własności socjalistycznej. Postanowienia o kary umownej stanowią nieodzowny element wszystkich umów zawieranych przez jednostki gospodarki uspołecznionej, przy czym włączenie ich do umowy i późniejsze egzekwowanie od kontrahenta jest obligatoryjne. Kary umowne występują czasem w postaci kar ustalonych kwotowo, najczęściej jednak określane są w stosunku procentowym do wartości dostaw, robót czy usług. Wysokość kar umownych jest bardzo zróżnicowana wahając się np. w zakresie umów dostawy od 5% wartości świadczenia w przypadku wad przedmiotu dostawy, 10% w przypadku odstąpienia od umowy z winy kontrahenta, 12% w skali rocznej w przypadku zwłoki w zapłacie należności, aż do 30% w skali rocznej (0,l% dziennie) z tytułu opóźnienia dostaw i 360% (l% dziennie) z tytułu zwłoki w dysponowaniu towarem postawionym przez odbiorcę do dyspozycji dostawcy. Obowiązujące przepisy przewidują z reguły minimalną wysokość kar, która za zgodą stron może ulec zwiększeniu.