Nadzor immunologiczny

?Nadzór immunologiczny” nie jest jedynym mechanizmem kontroli rozwoju procesu nowotworowego. Odgrywają tu rolę także mechanizmy pozaimmunologiczne, jak np. zjawisko zahamowania kontaktowego czy hormony w guzach układu dokrewnego. Mechanizmy te muszą być bardzo efektywne, skoro nowotwory są stosunkowo rzadkim schorzeniem w większości przedziałów wieku pomimo ciągłego narażenia na działanie czynników karcynogennych w powietrzu, wodzie i pożywieniu. Niemniej jednak istnieje kilka mechanizmów umożliwiających komórkom nowotworowym wyłamanie się spod ?nadzoru immunologicznego” gospodarza. Może to nastąpić zarówno w początkowym, jak i w końcowym okresie odpowiedzi immunologicznej gospodarza. W początkowym okresie, w momencie wywoływania tej odpowiedzi, im- munogenami nowotworowymi są swoiste antygeny nowotworowe. Budowa tych antygenów, ich właściwości fizykochemiczne, ilość i stopień ujawnienia na powierzchni komórki mają duże znaczenie dla wywołania odpowiedzi immunologicznej. W przeciwieństwie do zwierzęcych nowotworów przeszczepialnych nowotwory występujące spontanicznie wywołują bardzo słabą reakcję immunologiczną lub nie wywołują jej wcale. W badaniach doświadczalnych na zwierzętach wykazano, że wirusy onkogenne i chemiczne czynniki karcynogenne działają czasowo immunosupresyjnie. Mogą więc one uszkadzać działanie mechanizmów ?nadzoru immunologicznego” w początkowym, krytycznym, okresie rozwoju nowotworu. Reakcja układu immunologicznego może niszczyć komórki o dużej immunogenności, dzięki czemu dochodzi do selekcji komórek nowotworowych o słabo wyrażonych cechach antygenowych, które nie wywołują odpowiednio silnej odpowiedzi immunologicznej i mogą rozrastać się, nie wywołując reakcji ?nadzoru immunologicznego”.