ZACHOWANIE JEDNOSTKI

Skoro zachowanie jednostki zmienia się w czasie i w zależności od sytuacji, nieprawdopodobne jest, by przynależność do kategorii była uzależniona od posiadania szczególnych cech należących do określonego zestawu. Będzie ona zależeć od konfiguracji kryterialnych „oznak” (sigm), z której wynika, że znaczącą część zachowania człowieka można wyjaśnić używając określonej etykiety kategorialnej. Skutkiem takiego probabilistycznego podejmowania decyzji są rozmyte kategorie osób, których przedstawiciele różnią się między sobą — poczynając od jednoznacznych, dobrych egzemplarzy centralnych, a kończąc na niestabilnych, wieloznacznych przypadkach granicznych.To, co powiedzieliśmy o kategoriach osób, odnosi się również do ich taksonomii: luźna struktura naturalnych taksonomii przed­miotów (np. Kintsch, 1974; Lehrer, 1974) ma z pewnością swój odpowiednik, i to prawdopodobnie jeszcze bardziej wyrazisty, po stronie taksonomii osób. Na przykład: (1) Nie ulega wątpliwości, że istnieje wiele różnych schematów klasyfikacyjnych, za pomocą których można dzielić ludzi obserwowanych w danym środowisku. Nie chodzi tu jedynie o typologie stosowane przez teoretyków osobowości (por. Mischel, 1976) — również laicy odwołują się do wielu kategorii społecznych (jak płeć, rasa czy zatrudnienie), ażeby ustalać taksonomie osób. (2) Nawet w ramach jednej ta­ksonomii osób taką specyficzną kategorię podrzędną, jak „domo­krążca”, można łatwo przyporządkować więcej niż jednej kategorii nadrzędnej — chociażby „specjaliście od public relations” czy „ża­rtownisiowi”.